Mieszkańcy województwa lubelskiego mogą już korzystać z pierwszego w Polsce programu bezpłatnych badań przesiewowych w kierunku raka płuca realizowanych za pomocą Mobilnego Centrum Niskodawkowej Tomografii Komputerowej. To nowoczesne rozwiązanie, które pozwala dotrzeć do osób z grup ryzyka zamieszkujących tereny oddalone od dużych ośrodków diagnostycznych. Dzięki zaangażowaniu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w programie biorą udział specjaliści Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie.

Cel przedsięwzięcia

Rak płuca jest jedną z głównych przyczyn zgonów z powodu raka w Europie. Wykrycie nowotworu w jego wczesnym stadium znacznie poprawia rokowanie chorych. Najskuteczniejszą metodą badania płuc jest niskodawkowa tomografia komputerowa, której dostępność dla pacjentów poza dużymi ośrodkami jest ograniczona. 

Z tego powodu powstał europejski program SOLACE, nad którego realizacją w Polsce czuwa Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc (IGICHP). Program umożliwia bezpłatne skorzystanie z badań niskodawkowej tomografii komputerowej mieszkańcom mniejszych miejscowości dzięki Mobilnemu Centrum Niskodawkowej Tomografii Komputerowej. W województwie lubelskim program jest realizowany w ośmiu powiatach: włodawskim, biłgorajskim, łęczyńskim, parczewskim, janowskim, kraśnickim, lubelskim oraz chełmskim. Dokładny harmonogram badań znajduje się poniżej.

Grafika przedstawiająca miejscowości, w których pojawi się mobilny tomograf w ramach akcji SOLACE (materiały organizatora)

SOLACE jest to kontynuacja Ogólnopolskiego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia, który w większości ośrodków został już zakończony (w USK Nr 4 w Lublinie wciąż można wziąć w nim udział).

 - Program jest ważny, dlatego że pozwala na wykrycie zmian w płucach na wczesnym etapie. Może to być rak płuca, jak i inne choroby w zakresie układu oddechowego. Jeżeli zmiana w płucu zostanie zauważona podczas badania, chory może niezwłocznie rozpocząć leczenie. Wykrycie raka na wczesnym etapie daje szansę całkowitego wyleczenia. Kolejna wyjątkowość programu SOLACE polega na tym, że jest on skierowany do mieszkańców mniejszych miejscowości województwa lubelskiego znajdujących się w pewnej odległości od Lublina. Ponieważ do tej pory programy badań niskodawkowej tomografii komputerowej były realizowane właśnie w Lublinie i jego mieszkańcy zostali dość dobrze przebadani, zaistniała potrzeba skierowania kolejnych programów do grup mających mniejszy dostęp do tego typu badań. Badanie polega na szybkim wykonaniu niskodawkowej, bezpiecznej tomografii komputerowej bez użycia kontrastu. Nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać, a trwa ono jedynie 10 minut. A więc jest to bezbolesne, szybkie i bezpłatne badanie, które ma same korzyści dla badanego - mówi prof. dr hab. n. med. Janusz Milanowski, Lekarz Kierujący Klinicznym Oddziałem Pneumonologii, Alergologii, Onkologii Pulmonologicznej i Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Wzmożonej Opieki Pulmonologicznej i Postcovidowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie.

 Prof. Janusz Milanowski jest odpowiedzialny za realizację programu ze strony Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Niskodawkowa tomografia komputerowa

W ramach projektu SOLACE zorganizowany jest bezpłatny program badań przesiewowych wykorzystujący metodę niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) bez podania środka kontrastowego. Jak potwierdzają wyniki międzynarodowych badań (NELSON, LUSI, NLST), jest to skuteczna metoda prewencji wtórnej. Znacząco poprawia wykrywalność raka płuca na wczesnym etapie choroby, kiedy szanse efektywnego leczenia, a nawet wyleczenia są istotnie większe. Co więcej, badanie NDTK pozwala uwidocznić inne zmiany w obrębie układu oddechowego takie, jak rozedma płuc czy włóknienie śródmiąższowe. W ramach procedury możliwa jest też ocena innych narządów – m. in. aorty, gruczołów piersiowych, tarczycy, częściowo również wątroby. NDTK jest badaniem bezpiecznym, szybkim i bezbolesnym. Nie wymaga szczególnych przygotowań. Nie ma potrzeby, by podczas jego przeprowadzania pacjent był na czczo.

Kryteria Kwalifikacji

Do programu Zbadaj Swoje Płuca kwalifikowane są osoby w wieku 55-74 lat z wywiadem palenia papierosów (co najmniej 20 paczkolat - np. jedna paczka dziennie przez 20 lat, pół paczki dziennie przez 40 lat itd.) oraz osoby od 50. roku życia, które nadal palą lub zaprzestały palenia w ostatnich 15 latach, o ile występują dodatkowe czynniki ryzyka (bierne palenie, przewlekłe choroby płuc jak: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), samoistne włóknienie płuc, ekspozycja na radon, środowiskowe i zawodowe narażenie na karcynogeny, rak płuca w wywiadzie lub nowotwór stwierdzony u członków najbliższej rodziny. Kwalifikacja osób z grup ryzyka będzie prowadzona przez współpracujących z projektem lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzy specjalistów chorób płuc oraz innych specjalistów.

Współpraca i Patronat

Program koordynuje Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, który jest głównym polskim partnerem projektu SOLACE, we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz specjalistami m.in. z Klinicznego Oddziału Pneumonologii, Alergologii, Onkologii Pulmonologicznej i Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Wzmożonej Opieki Pulmonologicznej i Postcovidowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie. Program realizowany jest pod patronatem honorowym Rzecznika Praw Pacjenta, Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc (PTChP) oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej (PTMR).

Program SOLACE

Program SOLACE ma na celu również edukację społeczeństwa i pracowników opieki medycznej w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej raka płuca poprzez liczne działania edukacyjno-informacyjne oraz kampanię rekrutacyjną pod hasłem „Zbadaj Swoje Płuca”. Kampania skierowana jest do różnych grup
społecznych ze szczególnym uwzględnieniem kobiet, osób o wysokim ryzyku zachorowania, w szczególności chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP) oraz osób ze społeczności o niskim udziale w dotychczas realizowanych programach przesiewowych.

Europejski projekt SOLACE (Strengthening the screening of Lung Cancer in Europe) tworzony jest przez konsorcjum europejskie złożone z 37 ośrodków z 15 krajów UE, a koordynatorem działań jest EIBIR (European Institute for Biomedical Imaging Research). Projekt jest inicjatywą Europejskiego Towarzystwo Chorób Płuc (European Respiratory Society) oraz Europejskiego Towarzystwa Radiologów (European Society for Radiology).

SOLACE jest współfinansowany w ze środków programu EU4HEALTH oraz Ministerstwa Zdrowia RP. 

Kontakt

Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
ul. Płocka 26, 01-138 Warszawa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Telefon kontaktowy do projektu: +48 22 43 12 405